Lekcje do lektur
Juliusz Słowacki Balladyna
Juliusz Słowacki Balladyna
Zagadnienia, które będziemy poruszać podczas omawiania lektury:
- cechy dramatu;
- elementy realistyczne, baśniowe;
- motywy o znaczeniu baśniowym i symbolicznym;
- zbrodnie popełnione przez Balladynę, ich motywy i skutki;
- Alina i Balladyna - słownictwo i informacje przydatne do charakterystyki porównawczej bohaterek.
Kliknij w poniższy przycisk, aby przeczytać lekturę.
Źródło: https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/balladyna.pdf
Aby posłuchać treści utworu, kliknij w poniższy przycisk.
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=MB6MdSNUxYQ
Poniższy przycisk odeśle Cię do spektaklu.
Źródło: https://vod.tvp.pl/teatr-telewizji,202/balladyna-2020,285382
Materiały dodatkowe
Streszczenie Balladyny - kliknij w obraz poniżej.
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=GWLK9Gm4wLk
Opracowanie Balladyny - kliknij w obraz poniżej.
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=_bECVppSGu4
Aleksander Kamiński Kamienie na szaniec
Aleksander Kamiński Kamienie na szaniec
Zagadnienia, które będziemy poruszać podczas omawiania lektury:
- ludzie, miejsca i fakty w powieści Kamienie na szaniec;
- akcja pod Arsenałem;
- sylwetki Alka, Rudego i Zośki;
- sposoby walki Polaków z wrogiem w świetle Kamieni na szaniec (Mały Sabotaż, dywersja).
Kliknij w poniższy przycisk, aby przeczytać lekturę.
Źródło: https://docplayer.pl/4561810-Aleksander-kaminski-kamienie-na-szaniec.html
Aby posłuchać treści utworu (tylko część I), kliknij w poniższy przycisk.
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=nkB2qHzxyBU
Poniższy przycisk odeśle Cię do filmu.
Źródło: https://www.cda.pl/video/109525788f
Materiały dodatkowe
Muzeum Powstania Warszawskiego - "Akcja pod Arsenałem" (51:02)
https://www.facebook.com/1944pl/videos/3106227192754908/
Muzeum Powstania Warszawskiego - "Szare Szeregi" (39:19)
https://www.facebook.com/1944pl/videos/3113538935345912/
Muzeum Powstania Warszawskiego - "Konspiracja i Mały Sabotaż"(45:01)
https://www.facebook.com/1944pl/videos/1526811730828140/
Motywy występujace w powieści: przyjaźń, młodość, dojrzewanie, rodzina, patriotyzm, szkoła, wojna, wróg, śmierć, miłość, Warszawa, miasto
Lekcja nr 4
Temat: Ludzie, miejsca i fakty w powieści Kamienie na szaniec Aleksandra Kamińskiego.
Pytanie kluczowe
Do jakich wydarzeń i postaci historycznych odwołuje się utwór Kamińskiego Kamienie na szaniec?
Cele lekcji - uczeń:
- wskazuje w utworze elementy o charakterze biograficznym;
- określa czas i miejsce akcji Kamieni na szaniec;
- dostrzega autentyzm postaci i wydarzeń;
- określa rodzaj narracji i typ narratora;
- odróżnia informacje od komentarza;
- zapoznaje się z informacjami na temat życia i twórczości Aleksandra Kamińskiego;
- określa problematykę utworu.
- wyszukuje informacje w tekście
NACOBEZU (Na co będę zwracać uwagę?)
- Czy znasz treść Kamieni na szaniec?
- Czy umiesz omówić elementy świata przedstawionego w utworze?
- Czy potrafisz określić rodzaj narracji i typ narratora?
- Czy w interpretacji utworu uwzględniasz kontekst biograficzny, historyczny i literacki?
Przebieg lekcji
1. Naipierw odpowiedz na pytania dotyczące treści lektury (kartkówka).
2. Określ następujace elementy świata przedstawionego: czas, miejsce, bohaterów (ważniejszych).
3. Uporządkuj plan wydarzeń (przycisk poniżej) w kolejności chronologicznej.
4. Dlaczego w przypadku Kamieni na szaniec możemy mówić o autentyzmie wydarzeń, postaci i miejsca?
5. Zapoznaj się z poniższą notatką.
Źródło: https://sklep.polonistka.net/userdata/public/gfx/98.jpg
6. Na podstawie wybranych fragmentów określ rodzaj narracji i typ narratora.
7. Obejrzyj krótki film (5:00) na temat Aleksandra Kamińskiego, następnie powiedz, co łączy tę postać z bohaterami Kamieni na
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=0ntV2ZYOAJw
8. Zapoznaj się z poniższą notatką.
Źródło: https://view.genial.ly/602586a9c6795e0db47aeb4d/presentation-kamienie-na-szaniec
9. Powiedz, do jakich wydarzeń i postaci historycznych odwołuje się utwór Kamińskiego Kamienie na szaniec?
Chcę wiedzieć więcej.
Poniżej znajdziesz dodatkowe materiały związane z tematem dzisiejszej lekcji. Zachęcam do zapoznania się z nimi.
Pseudonimy i codzienność w okupowanej Warszawie - Kamienie na Szaniec [Lekcje TIM] - 4:56
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=43soAvWnbrU
Bohaterki których zabrakło w książce - Kamienie na Szaniec #3 [Lekcje TIM] - 3:28
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=OUaEZKPQmeA
Lekcja nr 5, 6, 7
Temat: W imię braterstwa i służby. Akcja pod Arsenałem.
Pytanie kluczowe
Na czym polegała oraz jak przebiegała akcja pod Arsenałem i czy warto było ją przeprowadzić?
Cele lekcji - uczeń:
- wyszukuje w tekście potrzebne informacje;
- wypowiada sie na temat okoliczności aresztowania Rudego, co zapoczątkowało akcję pod Arsenałem;
- opisuje i ocenia postawy;
- relacjonuje przebieg akcji pod Arsenałem;
- wyciąga wnioski, uogólnia, argumentuje;
- porządkuje plan wydarzeń prezentujący przebieg akcji pod Arsenałem;
- redaguje sprawozdanie z akcji pod Arsenałem;
- wyszukuje informacje w tekście.
NACOBEZU (Na co będę zwracać uwagę?)
- Czy potrafisz opowiedzieć o przebiegu akcji pod Arsenałem?
- Czy umiesz ocenić postawy bohaterów?
- Czy potrafisz zredagować sprawozdanie z akcji pod Arsenałem?
Przebieg lekcji
1. Najpierw przypomnij okoliczności aresztowania Rudego. W tym celu wykonaj zadania online (przycisk poniżej).
2. Przeczytaj zamieszczone poniżej informacje o miejscach, w których katowany i przesłuchiwany był Rudy.
Pawiak – więzienie śledcze gestapo, największe więzienie polityczne na terenie okupowanej Polski (nazwa pochodzi od ulicy Pawiej, przy której znajdowała się brama wjazdowa)
Szucha – w budynku przy al. Szucha 25 mieściła się siedziba hitlerowskiej policji bezpieczeństwa, a w podziemiach – więzienie śledcze gestapo, gdzie zwykle przesłuchiwano więźniów przywożonych z Pawiaka; dziś mieści się tam Mauzoleum Walki i Męczeństwa 1939–1945
3. Powiedz, jak zachowywał się Rudy w czasie przesłuchań. Czy zdradził przyjaciół?
4. Na ścianie celi nr 6 na Szucha znaleziono zamieszczony poniżej napis. Jak byś go skomentował/skomentowała? Czy słowa te mozna odnieść do Rudego, czy mógłby być ich autorem? Odpowiedź uzasadnij.
Łatwo jest mówić o Polsce
Trudniej dla niej pracować
Jeszcze trudniej umrzeć
A najtrudniej cierpieć
5. Uzupełnij schemat (przycisk poniżej) dotyczący okolicznosci aresztowania Rudego i działań podjętych w związku z tym przez jego
przyjaciół. Zastosuj równoważniki zdań.
6. Przeczytaj ponizsze informacje zwiazane z akcją pod Arsenałem, następnie zapisz je w zeszycie.
Akcja pod Arsenałem
Termin: 26 marca 1943 r. około godz. 17:00
Miejsce akcji: Warszawa rejon ulic Bielańskiej i Długiej, w pobliżu Arsenału
Dowódca akcji: Orsza (naczelnik Szarych Szeregów
Uczestnicy akcji: trzy oddziały Polskich Sił Zbrojnych, odbicie przeprowadza oddział Zośki
7. Powiedz, dlaczego dowództwa akcją nie powierzono Zośce albo Alkowi.
8. Obejrzyj fragment filmu Akcja pod Arsenałem (4:58).
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=ZYYnWf9r-PQ
9. Przeczytaj fragment rozdziału Pod Arsenałem (od słów: "Mijają dwa dni ełn e n iepokoju..." do słów: "- Tadeusz, ach, Tadeusz, gdybyś
wiedział..."
10. Na podstawie fragmentu utworu ponumeruj plan wydarzeń (przycisk poniżej).
11. Teraz zapoznaj się z zamieszczonymi poniżej informacjami na temat sprawozdania oraz przykładem tej formy wypowiedzi. Schemat wklej
do zeszytu.
Źródło: https://odrabiamy.pl/razem/wp-content/uploads/2022/02/Artboard-3-100-1.jpg
12. Korzystając z informacji dotyczących pisania sprawozdania oraz z planu wydarzeń związanych z akcją pod Arsenałem napisz razem
z kolegami i koleżankami oraz z nauczycielem sprawozdanie z akcji pod Arsenałem.
13. Wraz z koleżankami i kolegami z grupy wypełnij schemat drzewka decyzyjnego (przycisk poniżej). W pniu drzewa w miejscu, gdzie należy
określić sytuacje wymagajacą podjęcia decyzji wpiszcie: Czy należy przeprowadzić akcję pod Arsenałem, by odbić Rudego?". W dalszej
kolejności rozważcie skutki pozytywne i negatywne ewentualnych decyzji i zanotujcie cele oraz wartosci, które przyświecały bohaterom
podczas podejmowania decyzji.
14. Zaprezentujcie efekty swej pracy pozostałym kolegom i koleżankom, posłuchajcie ich wypowiedzi.
15. Na zakończenie powiedz, czy zrealizowane zostały wszystkie cele lekcji. Podziel się również tym, z jakimi refleksjami wychodzisz z zajeć.
Chcę wiedzieć więcej.
Poniżej znajdziesz dodatkowe materiały związane z tematem dzisiejszej lekcji. Zachęcam do zapoznania się z nimi.
W związku z 77. rocznicą Akcji pod Arsenałem warszawski Oddział IPN przygotował film animowany na podstawie komiksu „Akcja pod Arsenałem 26 marca 1943” z serii „W imieniu Polski Walczącej”.
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=wGxTUoUd-mU
Ostatnie spotkanie Matki z Synem
W 100. rocznicę urodzin Jana Bytnara powstał film (5:51) będący złożeniem albumu ze zdjęciami Janka oraz wspomnień jego matki Zdzisławy Bytnarowej z ostatniego spotkania z synem.
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=8ISjZObsyoU
Muzeum Niepodległości - Pawiak (wirtualny spacer)
Źródło: https://my.matterport.com/show/?m=YeWw7jsN9DQ
Lekcja nr 8, 9
Temat: Kamienie na szaniec – opowieść o ludziach, którzy umieli pięknie żyć i pięknie umierać.
Motto lekcji
"Nie chcieliśmy tylko przeżyć. Chcieliśmy żyć. Żyliśmy... Byliśmy jak kamienie rzucane na szaniec."
Pytanie kluczowe
Czy Alek, Rudy i Zośka mogą być wzorem do naśladowania dla współczesnych nastolatków?
Cele lekcji - uczeń:
- wyszukuje w tekście potrzebne informacje;
- charakteryzuje bohaterów literackich;
- opisuje i ocenia postawy.
- wyciąga wnioski, uogólnia, argumentuje
NACOBEZU (Na co będę zwracać uwagę?)
- Czy umiesz wypowiedzieć się na temat bohaterów literackich?
- Czy potrafisz wyrazić własną opinię i uzasadnić ją?
Przebieg lekcji
1. Najpierw posłuchaj dwóch piosenek (3:59 i 2:51) , następnie obejrzyj krótki film (1:38). Wprowadzą Cię one w temat dzisiejszej lekcji,
na której będziemy rozmawiać o niezwykłych młodych ludziach - o Alku, Rudym i Zośce.
Cleo - Sami || Kamienie na szaniec
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=arb40pMLk-U
Piosenki harcerskie - Gdzie jesteście, Rudy, Alku, Zośko ?
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=S2dFim0wl5I
Rudy, Alek, Zośka - nasza historia
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=tqKiBh27M6E
2. Obejrzyj jeszcze jeden krótki film (7:47) prezentujacy sylwetki głównych bohaterów. Zwróć uwagę na to, co ich ukształtowało, następnie
zapisz te czynniki w zeszycie.
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=cXibzd-RAL4
3. Jak sądzisz, czy tylko te czynniki, o których była mowa w filmie, wpłynęły na to, jak ukształtował się charakter chłopców, czy coś jeszcze?
Jeżeli dostrzegasz jeszcze inne wpływy na tych młodych ludzi, powiedz, jakie.
4. Wyjaśnij, na czym polegało samokształcenie.
5. Odpowiedz w zeszycie na poniższe pytania dotyczące Alka, Rudego i Zośki.
Gdzie wybierali się na wycieczki?
Na jakie tematy toczyli dyskusje?
Jakie zajęcia zarobkowe podejmowali?
Gdzie uczyli się i co studiowali w czasie wojny?
Przed jakim wyzwaniem stanęli w chwili wybuchu wojny?
6. Biorąc pod uwagę odpowiedzi na powyższe pytania, można stwierdzić, że ci młodzi ludzie zostali ukazani w sposób dwojaki, co obrazuje
poniższa notatka. Przepisz ją do zeszytu.
7. Przerysuj piramidę do zeszytu, następnie określ, jakie wartości cenili bohaterowie Kamieni na szaniec. Najważniejszą z nich umieść
na szczycie piramidy.
Piramida wartości
8. Przeczytaj poniższy fragment rozdziału "Pod Arsenałem".
9. Na podstawie przeczytanego fragmentu uzupełnij poniższy schemat. Najpierw przerysuj go do zeszytu.
10. Umierający Rudy poprosił Jasia, by przeczytał mu Testament mój Juliusza Słowackiego". Jego fragment przytoczony w powieści brzmi
następujaco:
"[...] Lecz zaklinam – niech żywi nie tracą nadziei
I przed narodem niosą oświaty kaganiec;
A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,
Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec... [...]"
11. Alek, Rudy i Zośka czuli się spadkobiercami tego testamentu zobowiązanymi do jego wypełnienia. Wyjaśnij słowa motta z dzisiejszej lekcji w kontekście postaw głównych bohaterów. Odpowiedź zapisz w zeszycie.
12. Zapisz w zeszycie, jakie cechy charakteru bohaterów pozwoliły im godnie wypełnić testament i być "kamieniami rzucanymi na szaniec".
Zapamietaj.
-
pokolenie Kolumbów, Kolumbowie lub kolumbowie – określenie młodzieży polskiej urodzonej około roku 1920, dla której przeżyciem pokoleniowym była II wojna światowa;
Chcę wiedzieć więcej.
Testament mój Juliusza Słowackiego (4:06)
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=Zo8sDn9kDkM
Zośka, Alek i Rudy – bohaterscy harcerze (8:55)
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=ecNGUglRcFg
Prosta Historia - Harcerze-bohaterowie: Zośka, Alek i Rudy (9:20)
Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=Qw3WE1KtfhA
Poniżej (przycisk) znajdziesz dokument z informacjami o bohaterach - możesz go wykorzystać podczas pisania charakterystyki.
Lekcja nr 10, 11
Temat: „Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo”. Sposoby walki Polaków z wrogiem
w świetle Kamieni na szaniec.
Pytanie kluczowe
Jak wyglądała walka z okupantem w trakcie II wojny światowej?
Cele lekcji - uczeń:
- porównuje współczesną młodzież ze środowiskiem Buków;
- wyjaśnia, na czym polega uniwersalizm Kamieni na szaniec;
- wypowiada się na temat działań Małego Sabotażu i dywersji;
- wie, jakie są różnice między Małym Sabotażem a dywersją.
NACOBEZU (Na co będę zwracać uwagę?)
- Czy umiesz wypowiedzieć się na temat sposobów walki Polaków z okupantami w czasie II wojny światowej, odwołując się do lektury?
- Czy potrafisz ocenić bohaterów i ich działania?
Przebieg lekcji
1. Odwołaj się do ostatniej lekcji, powiedz, na czym polega podobieństwo między współczesna młodzieżą a harcerzami należącymi
do drużyny Buków oraz jakie są różnice między tymi dwoma pokoleniami.
2. Alek, Rudy i Zośka należeli do Szarych Szeregów (kryptonim działajacego w konspiracji Związku Harcerstwa Polskiego), których program
ujęto w haśle: "Dziś - Jutro - Pojutrze". Sprawdź w podręczniku na str. 108., co ono oznaczało. Jak uważasz, czy chłopcy realizowali
te zadania? Co o tym świadczy?
3. Jakiego rodzaju akcje przeprowadzali ci młodzi ludzie na początku swej walki z okupantem, a jakie później? Podczas których
używali broni?
4. Korzystając z odpowiedniego słownika, wyjaśnij znaczenie poniższych terminów. Zapisz je w zeszycie.
sabotaż, mały sabotaż, dywersja, kolaboracja, kryptonim
5. Wymień akcje Małego Sabotażu, w których uczestniczyli bohaterowie Kamieni na szaniec i omów je krótko.
6. Przeciw komu skierowane były powyższe akcje? Czy tylko przeciwko Niemcom? Jaki był ich cel? Odpowiedz na pytania, następnie wykonaj
zadanie na karcie pracy (przycisk poniżej).
7. Przeczytaj zamieszczony poniżej fragment rozdziału Dywersja, następnie powiedz, jakie zdarzenia historyczne przyczyniły się do tego,
że uznano, iż należy wzmożyć akcje dywersyjne.
8. Korzystając z odpowiednich fragmentów lektury opisujących akcje dywersyjne, wykonaj zadanie online (przycisk poniżej). Na jego
podstawie (nie zamykaj zadania) uzupełnij tabelę (kolejny przycisk) i wklej ja do zeszytu.
Źródło: https://learningapps.org/view27100687
Poniższy przycisk odeśle Cię do dokumentu, w którym zapisane zostało poprawne rozwiązanie zadania online. Możesz z niego skorzystać,
wypełniając tabelę.
8 Powiedz, z jakich etapów składały się akcje małosabotażowe i dywersyjne. Co decydowało o ich powodzeniu?
10. Na koniec wyjaśnij, na czym polega uniwersalizm Kamieni na szaniec.
Chcę wiedzieć więcej.
Jeżeli chcesz wiedzieć, jak wyglądała praca w konspiracji i Małym Sabotażu, obejrzyj film (45:02)lub jego fragmenty przygotowany przez Muzeum Powstania Warszawskiego (przycisk poniżej).
Źródło: https://www.facebook.com/1944pl/videos/1526811730828140/
Sprawdź się.
